BÁNH HẠT SEN... CÒN ĐÓ CHÚT HƯƠNG VỊ NGÀY TẾT

 

 

Không biết từ bao giờ… mà chắc có lẽ đã lâu lắm rồi, khi tôi còn là một cậu bé chưa hiểu biết nhiều, ham chơi hơn ham học, chỉ mong đến ngày Tết để nhận được nhiều tiền lì xì thì bánh hạt sen đã hiện diện trong nhà tôi vào mỗi độ xuân về qua lời kể của chị Hai tôi.

Biết là vậy nhưng chưa từng bao giờ tôi tự hỏi, để làm ra bánh hạt sen thơm ngon thì người làm bánh phải mất bao nhiêu thời gian, dễ hay khó, gồm bao nhiêu công đoạn, vì sao nó luôn có mặt trong nhà vào những dịp Tết. Cho đến một ngày...

 

 

Hằng năm, trước Tết Nguyên đán độ 1 tuần, đã thành thông lệ tôi và gia đình về quê mẹ ở Bồng Sơn để viếng mộ bà ngoại - người mà tôi yêu quý nhất đã giã từ cõi trần vào mùa hè năm 2003. Tình cờ tôi được chứng kiến những khâu làm bánh hạt sen, thứ bánh đã mê hoặc tôi từ nhỏ bởi những vỏ bọc xanh, đỏ đủ màu sắc của nó. Tôi thật sự tự hào vì ở Bồng Sơn vẫn còn có một số hộ gia đình làm bánh thủ công theo truyền thống để giữ hương vị mùa xuân, trong đó có dì tôi (là chị em bạn dì với mẹ của tôi) - người đã gắn bó với nghề này như là một cái nghiệp đã ăn vào máu thịt của mình.

 

 

Việc làm bánh hạt sen cũng lắm công phu, đầu tiên đậu xanh cà loại ngon sau khi mua về được ngâm với nước cho nở ra mục đích thuận tiện trong việc đãi vỏ, tiếp theo mang đậu xanh đã đãi sạch vỏ đổ vào chõ hấp đến khi hạt đậu nở đều thì đưa vào cối để xay (không phải giã bằng tay như trước kia). Sau công đoạn xay nhuyễn, khâu quan trọng nhất giúp cho bánh được ngon mà bất cứ người làm bánh nào cũng cần phải biết là liều lượng đường trộn vào, cứ 1 kg đậu xanh thành phẩm trộn 1,2 kg đường để trong khoảng thời gian 3 giờ đồng hồ cho đường thấm đều vào đậu xanh. Tiếp theo mang đậu đã được trộn đường bắt lên bếp than để ngào, lưu ý lửa than phải được can bằng tro sao cho lửa đủ độ nóng. Người làm bánh lúc này rất khó khăn vì phải có đôi tay thực sự năng động khuấy đều liên tục thì bánh mới không bị cháy xém (nếu bị cháy thì xem như mẻ bánh đó không thành công), đến khi thử dùng ngón tay sờ vào mà không dính thì xem như đã hoàn thành xong khâu ngào bánh. Bánh được mang xuống bếp đến khi nguội thì chuyển sang viên tròn, nhìn bàn tay thăn thoắt viên bánh một cách khéo léo của dì mà tôi cảm nhận được tình yêu dì đã dành cho cái nghề làm bánh hạt sen này, tôi thầm trộm nghĩ hình như dì sinh ra để làm cái nghề này thì phải.

 

 

Công đoạn sấy bánh cũng không kém phần quan trọng, bánh được xếp trên một cái mâm tự chế được đục lỗ đều phía dưới, nắp đậy dì tôi tận dụng bằng cách lấy khung sườn để đan nón lá, dán giấy báo ở trên để giúp bánh giữ độ nóng. Bí quyết của người làm bánh là phải làm sao khi bánh sấy xong phải có hai da (bên ngoài khô nhưng lên trong vẫn còn ướt) thì bánh mới ngon.

Công đoạn cuối cùng là gói bánh, giấy kiếng nhiều màu (ngày xưa thường được sử dụng để phất lên những chiếc đèn Trung thu) được cắt cẩn thận với kích cỡ đủ để gói bánh, tạo tua bằng cách sắp đều hai đầu rồi vặn lại nhằm đảm bảo vệ sinh và giúp cho bánh giữ được lâu mà không bị mốc.

 

 

Cắn một miếng bánh và uống ngụm nước chè, tôi cảm nhận nhận được ngay mùi thơm của đậu xanh lan toả trong miệng, cảm nhận được công sức và tâm huyết của người làm bánh đã đổ vào đó. Dì tôi nói vui pha lẫn tự hào: “Nhiều người đi xa về quê, hay khách thập phương đến Bình Định thường mua bánh hạt sen làm quà bởi nó rất ngon, tốt cho sức khỏe”.

Như một thói quen đã in sâu trong tiềm thức của người dân sinh sống tại Bồng Sơn, mỗi khi những gia đình xay đậu, nổi lửa làm bánh là họ thấy không khí ấm áp của mùa xuân. Những bì bánh này được bày bán khắp nơi và len lỏi vào những quả bánh của gia đình để góp thêm một hương vị ngày Tết.

Một hương vị ngày Tết mộc mạc, chân quê nhưng thấm đẫm tình người...